Til baka
19. mars 2025
Nýjar ráðleggingar um mataræði: Matur fyrir heilsuna er betri fyrir umhverfið

Embætti landlæknis nýverið endurskoðaða útgáfu opinberra ráðlegginga um mataræði fyrir fullorðna og börn frá tveggja ára aldri.
Ávinningur fyrir heilsu og umhverfi
Í nýju ráðleggingunum er í fyrsta sinn verið að horfa á heilsufarslegan ávinning samhliða áhrifum mataræðis á umhverfið.
Almennt gildir að mataræði sem er gott fyrir heilsuna hefur einnig minni umhverfisáhrif.
Fæðutegundir úr jurtaríkinu, svo sem grænmeti, ávextir, ber, kornvörur, hnetur, fræ og belgjurtir (eins og baunir, ertur og linsur), hafa almennt lítil umhverfisáhrif. Dýraafurðir hafa yfirleitt meiri umhverfisáhrif en fæða úr jurtaríkinu.
Ráðleggingarnar eru þó fyrst og fremst settar út frá jákvæðum áhrifum á heilsufar.
Áhersluatriði í nýju ráðleggingunum
Nýju ráðleggingarnar leggja höfuðáherslu á eftirfarandi þætti:
- Njótum fjölbreyttrar fæðu með áherslu á mat úr jurtaríkinu
- Veljum grænmeti, ávexti og ber oft á dag
- Veljum heilkorn, helst þrjá skammta á dag
- Veljum fisk, baunir og linsur oftar en rautt kjöt - takmörkum neyslu á unnum kjötvörum
- Veljum ósætar og fituminni mjólkurvörur daglega
- Veljum fjölbreytta og mjúka fitugjafa
- Takmörkum neyslu á sælgæti, snakki, kökum, kexi og sætum drykkjum
- Minnkum saltið – notum fjölbreytt krydd
- Veljum vatn umfram aðra drykki
- Forðumst áfengi - engin örugg mörk eru til
- Tökum D-vítamín sem bætiefni daglega
Fulltrúi Umhverfis- og orkustofnunar í faghópnum
Faghópur á vegum embættisins vann að gerð ráðlegginganna sem byggja á bestu vísindalegu þekkingu á sambandi mataræðis og heilsu en einnig er tekið tillit til matarvenja þjóðarinnar. Katla Þöll Þórleifsdóttir, sérfræðingur í teymi hringrásarhagkerfis, átti sæti í faghópnum.
Sjá nánar á vef Embætti landlæknis
