Samdráttur í losun þrávirkra lífrænna efna í lofti
Mikill samdráttur var í losun þrávirkra lífrænna efna á tímabilinu 1990-2023. Muninn má að mestu skýra með fækkun sorpbrennslustöðva og hertari reglum um sorpbrennslu. Þetta kemur fram í nýrri landsskýrslu um losun loftmengunarefna á Íslandi. Af hverju hefur losun þrávirkra lífrænna efna dregist saman? Ástæða mikils samdráttar á losun þrávirkra lífrænna efna er að mestu minnkun á opnum bruna á úrgangi frá 1990-2004. Miklar breytingar hafa orðið á meðhöndlun úrgangs undanfarna áratugi. Má þar nefna: Opinn bruni á úrgangi sem var algengur utan höfuðborgarsvæðisins hefur dregist saman. Nú á opinn bruni á úrgangi sér varla stað. Síðustu brennslunni með opnum bruna var lokað árið 2010. Bruni á sorpi til húshitunar viðgekkst á árunum 1994-2012 með tilheyrandi losun þrávirkra lífrænna efna. Vegna hertra reglna um leyfilega losun hefur öllum smærri brennslustöðvum nú öllum verið lokað. Nú er einungis ein stærri sorpeyðingarstöð starfrækt. Losun frá áramótabrennum hefur farið minnkandi síðan 1990 þar sem færri brennur eiga sér stað og eftirlitið með þeim er betra. Leiðbeiningar um brennur frá árinu 2000 fela í sér takmörk á stærð, brennslutíma og efnisnotkun. Heildarmagn úrgangs sem er brenndur innanlands hefur minnkað. Frá 2004 hefur Kalka sorpeyðingarstöð séð um alla brennslu á sóttnæmum úrgangi, iðnaðarúrgangi og spilliefnum. Í starfsleyfi Kölku er gerð krafa um notkun bestu fáanlegu tækni við mengunarvarnir. Losun þrávirkra lífrænna efna á Íslandi hefur einnig dregist saman milli 2019 og 2020. Það má að hluta til skýra vegna minni svartolíunotkunar og minni bruna á úrgangi. Hvað eru þrávirk lífræn efni? Þrávirk lífræn efni (e. persistent organic pollutants, POPs) eru efnasambönd sem brotna hægt eða aldrei niður í náttúrunni og lífverum. Efnin geta dreifst þúsundir kílómetra á landi, í andrúmslofti og vatni. Sýnt hefur verið fram á alvarlegar afleiðingar á heilsu manna, þar með talið krabbamein, fæðingargalla, truflun á frjósemi og ónæmiskerfinu, skemmdir á mið- og útlæga taugakerfinu og aukið næmi fyrir sjúkdómum. Skuldbindingar Íslands Ísland hefur skuldbundið sig til að draga úr losun þrávirkra lífrænna efna í gegnum Árósar-bókunina um þrávirk lífræn efni og einnig óbeint með fullgildingu Stokkhólmssamningsins. Ísland hefur staðið við sínar skuldbindingar um samdrátt í losun þrávirkra lífrænna efna. Losun þrávirkra lífrænna efna Díoxín/fúran (PCDD/PCDF): Losun á díoxíni/fúrani á Íslandi hefur dregist saman um 93% frá árinu 1990. Mesta losunin í dag er vegna bruna spilliefna og iðnaðarúrgangs. <div id="container1" style="width: 100%; height: 600px"> </div>
<script>
document.addEventListener("DOMContentLoaded", () => {
Highcharts.setOptions({
lang: {
decimalPoint: ",",
},
});
Highcharts.chart("container1", {
chart:
{
type: "column",
backgroundColor: "#fcfcfc",
style: {
fontFamily: "Inclusive Sans",
},
},
credits:
{
text: "Umhverfis- og orkustofnun",
href: "https://uos.is",
},
title:
{
text: "Losun á díoxíni (PCDD/PCDF) á Íslandi",
},
xAxis:
{
categories:
["1990","1991","1992","1993","1994","1995","1996","1997","1998","1999","2000",
"2001","2002","2003","2004","2005","2006","2007","2008","2009","2010","2011",
"2012","2013","2014","2015","2016","2017","2018","2019","2020","2021","2022","2023"],
labels: {rotation: -90,style: {fontSize: '10px'}},
},
yAxis:
{
title:
{
text: "Díoxín losun (g l-TEQ)"
},
stackLabels:
{
enabled: false,
style: {fontWeight: "bold"},
},
labels:
{
formatter: function () {return this.value;},
style: {fontSize: '10px'},
},
},
legend: {
align: "right",
x: -30,
verticalAlign: "top",
y: 25,
floating: false,
backgroundColor:
Highcharts.defaultOptions.legend.backgroundColor || "white",
borderColor: "",
borderWidth: 1,
shadow: false,
itemStyle:
{
fontSize: '12px',
fontWeight: 'normal'
}
},
tooltip: {
headerFormat: "<b>{point.key}</b><br/>",
pointFormat:
'{series.name}: <b>{point.y:.2f}</b> g l-TEQ<br/>Heildarlosun: <b>{point.stackTotal}</b> g l-TEQ</b>'
},
plotOptions:
{
column: {
stacking: "normal",
dataLabels: {
enabled: false,
},
},
},
series:
[
{
name: "Önnur losun",
data: [0.03, 0.02, 0.02, 0.02, 0.02, 0.03, 0.03, 0.03, 0.03, 0.03, 0.03, 0.09, 0.09, 0.09, 0.06, 0.03, 0.03, 0.03, 0.03, 0.02, 0.02, 0.02, 0.02, 0.01, 0.03, 0.02, 0.03, 0.04, 0.04, 0.04, 0.04, 0.03, 0.04, 0.04],
color:"#DED9DA",
},
{
name: "Rafmagn og húshitun",
data: [0, 0, 0, 0.37, 0.37, 0.38, 0.39, 0.39, 0.39, 0.39, 0.39, 0.39, 0.39, 0.39, 0.36, 0.38, 0.48, 0.52, 0.41, 0.27, 0.29, 0.34, 0.29, 0.01, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0],
color:"#5E9FE8",
},
{
name: "Fiskiskip",
data: [0.04, 0.05, 0.05, 0.05, 0.05, 0.06, 0.05, 0.05, 0.05, 0.04, 0.04, 0.04, 0.04, 0.04, 0.04, 0.04, 0.04, 0.05, 0.05, 0.05, 0.05, 0.05, 0.05, 0.05, 0.05, 0.04, 0.03, 0.03, 0.03, 0.03, 0.02, 0.02, 0.02, 0.02],
color:"#BBE8D0",
},
{
name: "Vegasamgöngur",
data: [0.06, 0.07, 0.07, 0.07, 0.07, 0.07, 0.07, 0.08, 0.08, 0.08, 0.09, 0.09, 0.09, 0.1, 0.11, 0.11, 0.12, 0.12, 0.12, 0.11, 0.11, 0.1, 0.09, 0.09, 0.08, 0.07, 0.07, 0.07, 0.07, 0.05, 0.04, 0.04, 0.04, 0.04],
color:"#00827F",
},
{
name: "Eldsvoðar",
data: [0.09, 0.09, 0.09, 0.09, 0.09, 0.09, 0.09, 0.08, 0.08, 0.09, 0.09, 0.09, 0.09, 0.1, 0.18, 0.14, 0.13, 0.11, 0.13, 0.12, 0.11, 0.08, 0.12, 0.09, 0.14, 0.07, 0.09, 0.1, 0.1, 0.12, 0.1, 0.1, 0.11, 0.17],
color:"#FFDDD8",
},
{
name: "Málmframleiðsla",
data: [0.01, 0.01, 0.01, 0.01, 0.01, 0.02, 0.02, 0.02, 0.02, 0.02, 0.03, 0.03, 0.03, 0.03, 0.03, 0.03, 0.03, 0.04, 0.05, 0.05, 0.05, 0.05, 0.05, 0.05, 0.08, 0.06, 0.07, 0.05, 0.1, 0.16, 0.11, 0.16, 0.24, 0.21],
color:"#0E547B",
},
{
name: "Bruni á úrgangi frá heilbrigðisstofnum",
data: [0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0.13, 0.13, 0.13, 0.07, 0.08, 0.09, 0.09, 0.04, 0.03, 0.03, 0.06, 0.03, 0.04, 0.12, 0.11, 0.14, 0.13, 0.13, 0.16, 0.16, 0.16, 0.2, 0.22],
color:"#FFAA70",
},
{
name: "Opinn bruni á úrgangi",
data: [10.5, 10.42, 10.15, 8.66, 7.95, 6.83, 5.89, 5.43, 4.33, 3.24, 2.8, 2.24, 1.85, 1.25, 0.61, 0.15, 0.14, 0.14, 0.13, 0.13, 0.12, 0.1, 0.1, 0.1, 0.1, 0.1, 0.1, 0.1, 0.1, 0.1, 0.01, 0.01, 0.1, 0.1],
color:"#5B4346",
},
],
});
});
</script> Fjölhringja arómatísk vetniskolefni (PAH4): Losun hefur dregist saman um 84% frá 1990. Talsverð losun átti sér stað vegna sementsframleiðslu fram til ársins 2012. Mesta losunin árið 2020 er frá stóriðju og vegasamgöngum. <div id="container2" style="width: 100%; height: 600px"> </div>
<script>
document.addEventListener("DOMContentLoaded", () => {
Highcharts.setOptions({
lang: {
decimalPoint: ",",
},
});
Highcharts.chart("container2", {
chart:
{
type: "column",
backgroundColor: "#fcfcfc",
style: {
fontFamily: "Inclusive Sans",
},
},
credits:
{
text: "Umhverfis- og orkustofnun",
href: "https://uos.is",
},
title:
{
text: "Losun fjölhringja arómatískra vetniskolefna (PAH4) á Íslandi",
},
xAxis:
{
categories:
["1990","1991","1992","1993","1994","1995","1996","1997","1998","1999","2000",
"2001","2002","2003","2004","2005","2006","2007","2008","2009","2010","2011",
"2012","2013","2014","2015","2016","2017","2018","2019","2020","2021","2022","2023"],
labels: {rotation: -90,style: {fontSize: '10px'}},
},
yAxis:
{
title:
{
text: "PAH4 losun (kg)"
},
stackLabels:
{
enabled: false,
style: {fontWeight: "bold"},
},
labels:
{
formatter: function () {return this.value;},
style: {fontSize: '10px'},
},
},
legend: {
align: "right",
x: -30,
verticalAlign: "top",
y: 25,
floating: false,
backgroundColor:
Highcharts.defaultOptions.legend.backgroundColor || "white",
borderColor: "",
borderWidth: 1,
shadow: false,
itemStyle:
{
fontSize: '12px',
fontWeight: 'normal'
}
},
tooltip: {
headerFormat: "<b>{point.key}</b><br/>",
pointFormat: '{series.name}: <b>{point.y:.2f}</b> kg<br/>Heildarlosun: <b>{point.stackTotal}</b> kg</b>'
},
plotOptions:
{
column: {
stacking: "normal",
dataLabels: {
enabled: false,
},
},
},
series:
[
{
name: "Önnur losun",
data: [12.74, 13.06, 13.59, 14.16, 13.93, 15.56, 15.29, 15.36, 15.2, 14.4, 14.73, 13.66, 13.66, 13.03, 14.28, 14.57, 14.29, 16.63, 15.09, 14.22, 13.38, 12.07, 11.73, 11.47, 17.17, 13.7, 14.01, 10.8, 10.57, 9.59, 7.26, 8.04, 7.94, 8.18],
color:"#DED9DA",
},
{
name: "Eldsvoðar",
data: [7.83, 7.77, 7.77, 7.82, 7.96, 8, 7.87, 6.85, 6.91, 7.12, 7.16, 7.17, 7.12, 7.15, 6.06, 7.9, 7.3, 8.66, 12.03, 8.03, 6.11, 6.06, 7.41, 7.82, 9.5, 8.81, 15.4, 11.54, 9.36, 9.25, 7.14, 7.02, 7.1, 9.63],
color:"#FF573C",
},
{
name: "Málmblendi",
data: [9.05, 7.25, 7.84, 9.71, 9.51, 10.29, 10.44, 10.29, 9, 10.42, 15.66, 16.27, 17.12, 17.15, 17.08, 15.99, 15.68, 16.45, 13.89, 14.12, 14.73, 15.16, 17.05, 17.23, 15.53, 16.99, 17.06, 16.44, 16.43, 14.44, 15.06, 16.39, 16.21, 15.61],
color:"#5B4346",
},
{
name: "Álframleiðsla",
data: [1.95, 1.98, 2, 2.09, 2.19, 2.23, 2.3, 2.75, 3.83, 4.75, 4.84, 5.18, 5.58, 5.63, 5.73, 5.75, 6.73, 9.23, 15.41, 16.11, 16.14, 15.88, 16.18, 16.58, 16.58, 16.9, 16.74, 17.41, 17.29, 16.41, 16.34, 16.5, 16.58, 17.09],
color:"#5E9FE8",
},
{
name: "Vegasamgöngur",
data: [7.61, 7.89, 8.04, 7.96, 7.97, 7.59, 6.9, 7.49, 7.33, 7.67, 7.95, 7.95, 7.99, 9.84, 10.43, 10.86, 13.19, 14.26, 13.38, 13.16, 12.82, 12.99, 13.16, 13.62, 13.59, 14.31, 16.72, 18.62, 19.63, 19.8, 18.08, 19.07, 19.68, 19.07],
color:"#FFAA70",
},
{
name: "Eldsneytisbruni í steinefnaiðnaði",
data: [70.34, 63.91, 44.48, 51.02, 49.56, 32.71, 24.62, 40.36, 51.59, 48.41, 50.15, 65.89, 49.4, 44.81, 67.86, 37.5, 51.45, 92.39, 81.47, 38.51, 13.79, 29.68, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0],
color:"#BBE8D0",
},
{
name: "Opinn bruni á úrgangi",
data: [486.49, 483.07, 471.63, 409.17, 379.93, 339.48, 307.07, 294.23, 253.25, 212.07, 207.87, 185.77, 173.23, 150.99, 87.87, 32.5, 30.91, 29.44, 27.95, 26.58, 25.28, 23.66, 23.66, 23.66, 23.66, 23.66, 23.66, 23.66, 23.66, 23.66, 2.84, 1.18, 23.66, 23.66],
color:"#00827F",
},
],
});
});
</script> Hexaklóróbensen (HCB): Losun HCB hefur dregist saman um 57% frá 1990. Mesta losunin árið 2020 er vegna bruna á sóttnæmum sjúkrahússúrgangi. <div id="container3" style="width: 100%; height: 600px"> </div>
<script>
document.addEventListener("DOMContentLoaded", () => {
Highcharts.setOptions({
lang: {
decimalPoint: ",",
},
});
Highcharts.chart("container3", {
chart:
{
type: "column",
backgroundColor: "#fcfcfc",
style: {
fontFamily: "Inclusive Sans",
},
},
credits:
{
text: "Umhverfis- og orkustofnun",
href: "https://uos.is",
},
title:
{
text: "Losun hexaklóróbensens (HCB) á Íslandi",
},
xAxis:
{
categories:
["1990","1991","1992","1993","1994","1995","1996","1997","1998","1999","2000",
"2001","2002","2003","2004","2005","2006","2007","2008","2009","2010","2011",
"2012","2013","2014","2015","2016","2017","2018","2019","2020","2021","2022","2023"],
labels: {rotation: -90,style: {fontSize: '10px'}},
},
yAxis:
{
title:
{
text: "HCB losun (g)"
},
stackLabels:
{
enabled: false,
style: {fontWeight: "bold"},
},
labels:
{
formatter: function () {return this.value;},
style: {fontSize: '10px'},
},
},
legend: {
align: "right",
x: -30,
verticalAlign: "top",
y: 25,
floating: false,
backgroundColor:
Highcharts.defaultOptions.legend.backgroundColor || "white",
borderColor: "",
borderWidth: 1,
shadow: false,
itemStyle:
{
fontSize: '12px',
fontWeight: 'normal'
}
},
tooltip: {
headerFormat: "<b>{point.key}</b><br/>",
pointFormat: '{series.name}: <b>{point.y:.2f}</b> kg<br/>Heildarlosun: <b>{point.stackTotal}</b> g</b>'
},
plotOptions:
{
column: {
stacking: "normal",
dataLabels: {
enabled: false,
},
},
},
series:
[
{
name: "Önnur losun",
data: [2.44, 2.11, 2.12, 10.31, 10.04, 12.46, 15.72, 15.09, 15.14, 15.35, 15.34, 15.87, 15.33, 16.05, 17.18, 15.74, 27.16, 30.28, 25.74, 19.63, 19.47, 15.38, 13.24, 3.22, 4.04, 3.38, 4.78, 5.98, 6.02, 6.7, 6.08, 4.59, 5.24, 6.57],
color:"#DED9DA",
},
{
name: "Opinn bruni á úrgangi",
data: [127.66, 126.64, 123.23, 104.97, 96.77, 85.38, 76.51, 73.73, 62.5, 51.14, 48.12, 43.91, 40.75, 34.67, 16.38, 0.38, 0.38, 0.37, 0.31, 0.3, 0.29, 0.15, 0.15, 0.15, 0.15, 0.15, 0.15, 0.15, 0.15, 0.15, 0.02, 0.01, 0.15, 0.15
],
color:"#FFAA70",
},
{
name: "Fiskiskip",
data: [21.2, 21.71, 23.86, 25.15, 24.63, 26.55, 26.27, 25.63, 25.16, 23.28, 23.67, 19.77, 21.67, 20.86, 21.51, 20.56, 19.27, 23.4, 21.19, 23.19, 22.44, 20.2, 19.81, 19.06, 19.21, 18.75, 14.76, 15.42, 15.84, 14.55, 12.7, 14.27, 12.04, 12.15
],
color:"#0E547B",
},
{
name: "Álframleiðsla",
data: [0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 11.79, 11.26, 11.54, 11.39, 12.36, 15.24, 10.18, 4.87, 6.23, 14.61, 12.1, 11, 10.5, 14.59, 15.62, 10.82, 10.98, 18.06, 15.73, 19.5
],
color:"#FF573C",
},
{
name: "Flugeldar",
data: [116.1, 92.3, 157.43, 145.24, 136.27, 143.92, 181.38, 215.1, 277.31, 557.23, 385.09, 490.78, 338.95, 532.07, 575.68, 650.3, 1046.95, 1108.46, 503.22, 429.56, 499.9, 561.58, 640.19, 340.99, 355.4, 320.85, 223.43, 126.99, 35.77, 22.1, 23.27, 24.79, 32.36, 20.94
],
color:"#BBE8D0",
},
{
name: "Bruni á úrgangi frá heilbrigðisstofnum",
data: [0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0.33, 0.33, 0.33, 17.61, 19.58, 23.12, 22.94, 9.38, 7.87, 8.3, 14.05, 7.1, 9.4, 29.35, 28.67, 34.8, 32.99, 32.55, 39.79, 41.2, 40.21, 49.79, 55.73
],
color:"#338DE9",
},
],
});
});
</script> Pólíklórbífenýlsambönd (PCB): Losun PCB hefur dregist saman um 94% frá 1990. Talsverð losun átti sér stað vegna sementsframleiðslu fram til ársins 2012. Mesta losunin árið 2020 er vegna bruna á sóttnæmum sjúkrahússúrgangi. <div id="container4" style="width: 100%; height: 600px"> </div>
<script>
document.addEventListener("DOMContentLoaded", () => {
Highcharts.setOptions({
lang: {
decimalPoint: ",",
},
});
Highcharts.chart("container4", {
chart:
{
type: "column",
backgroundColor: "#fcfcfc",
style: {
fontFamily: "Inclusive Sans",
},
},
credits:
{
text: "Umhverfis- og orkustofnun",
href: "https://uos.is",
},
title:
{
text: "Losun pólíklórbífenýlsambanda (PCB) á Íslandi",
},
xAxis:
{
categories:
["1990","1991","1992","1993","1994","1995","1996","1997","1998","1999","2000",
"2001","2002","2003","2004","2005","2006","2007","2008","2009","2010","2011",
"2012","2013","2014","2015","2016","2017","2018","2019","2020","2021","2022","2023"],
labels: {rotation: -90,style: {fontSize: '10px'}},
},
yAxis:
{
title:
{
text: "PCB losun (g)"
},
stackLabels:
{
enabled: false,
style: {fontWeight: "bold"},
},
labels:
{
formatter: function () {return this.value;},
style: {fontSize: '10px'},
},
},
legend: {
align: "right",
x: -30,
verticalAlign: "top",
y: 25,
floating: false,
backgroundColor:
Highcharts.defaultOptions.legend.backgroundColor || "white",
borderColor: "",
borderWidth: 1,
shadow: false,
itemStyle:
{
fontSize: '12px',
fontWeight: 'normal'
}
},
tooltip: {
headerFormat: "<b>{point.key}</b><br/>",
pointFormat: '{series.name}: <b>{point.y:.2f}</b> kg<br/>Heildarlosun: <b>{point.stackTotal}</b> g</b>'
},
plotOptions:
{
column: {
stacking: "normal",
dataLabels: {
enabled: false,
},
},
},
series:
[
{
name: "Önnur losun",
data: [2.56, 2.47, 2.47, 4.84, 4.01, 5.45, 7.16, 4.28, 4.24, 3.42, 3.62, 5.88, 5.65, 6.29, 6.36, 3.98, 7.14, 12.26, 5.21, 4.12, 3.87, 1.58, 1.45, 1.12, 1.63, 0.82, 0.73, 0.71, 3.63, 3.55, 0.71, 0.6, 0.75, 0.69
],
color:"#DED9DA",
},
{
name: "Bruni úrgangs frá heilbrigðisstofnum",
data: [0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0.07, 0.07, 0.07, 3.52, 3.92, 4.62, 4.59, 1.88, 1.57, 1.66, 2.81, 1.42, 1.88, 5.87, 5.73, 6.96, 6.6, 6.51, 7.96, 8.24, 8.04, 9.96, 11.15
],
color:"#FFAA70",
},
{
name: "Stálendurvinnsla",
data: [0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 26.05, 10.76, 18.98, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0
],
color:"#FF573C",
},
{
name: "Opinn bruni á úrgangi",
data: [188.14, 186.63, 181.6, 154.62, 142.51, 125.69, 112.61, 108.54, 91.97, 75.21, 70.68, 64.54, 59.88, 50.91, 23.89, 0.26, 0.26, 0.28, 0.25, 0.25, 0.25, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0
],
color:"#FFDDD8",
},
{
name: "Hitaveitur",
data: [0, 0, 0, 19.35, 19.35, 24.65, 32.07, 32.07, 32.07, 32.07, 32.07, 32.07, 32.07, 32.07, 32.8, 31.54, 57.03, 63.49, 54.63, 42.57, 42.96, 33.79, 29.86, 4.89, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0
],
color:"#00827F",
},
{
name: "Eldsneytisbruni í steinefnaiðnaði",
data: [81.56, 74.11, 51.57, 59.17, 57.47, 37.92, 28.54, 46.8, 59.82, 56.14, 58.15, 76.41, 57.28, 51.97, 78.68, 43.48, 59.66, 107.14, 94.47, 44.66, 15.99, 34.41, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0
],
color:"#BBE8D0",
},
{
name: "Fiskiskip",
data: [28.02, 36.93, 39.35, 38.72, 37.7, 41.38, 34.84, 32, 30.93, 18.02, 22.45, 20.71, 17.05, 16.8, 17.99, 26.19, 28.55, 45.41, 39.02, 44.89, 45.85, 40.6, 38.41, 39.31, 42.37, 35.31, 21.61, 25.03, 25.31, 19.92, 6.03, 6.78, 5.72, 5.77
],
color:"#0E547B",
},
],
});
});
</script> Losunarbókhald Íslands Losunarbókhald Umhverfis- og orkustofnunar heldur utan um losun loftmengunarefna á Íslandi af mannavöldum. Loftmengunarefni hafa skaðleg áhrif á heilsu fólks og geta haft áhrif á vistkerfi og lífríki. Þau hafa einnig áhrif á hnattræna hlýnun, sem forefni gróðurhúsalofttegunda eða með öðrum hætti. Sérstaklega er haldið utan um fjórar tegundir af þrávirkum lífrænum efnum í losunarbókhaldi Íslands: Díoxín, PAH4, HCB og PCB.
